Ile kosztuje prawnik

• 27 czerwca 2020

Koszty zastępstwa procesowego w procesie cywilnym.

W dzisiejszym wpisie zajmiemy się tzw. kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu cywilnym. Mówiąc po ludzku jest to wynagrodzenie prawnika za prowadzenie sprawy przed sądem.

W orzeczeniu kończącym postępowanie cywilne Sąd zobowiązany jest wydać rozstrzygnięcie o zasadach ponoszenia kosztów procesu. Art. 98 §1 Kodeksu postępowania cywilnego ustanawia ogólną zasadę ponoszenia kosztów. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Czym są jednak niezbędne koszty i czy są one w jakikolwiek sposób ograniczone?

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się:

• wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata,
• koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
  Kosztami sądowymi są opłata od pozwu lub środka zaskarżenia, zaliczki np. na opinię biegłego, które strona płaci w toku procesu.

Ile powinien zwrócić przeciwnik procesowy przegrywający sprawę?

Wynagrodzenie adwokata podlegające zwrotowi nie jest jednak dowolnie określoną sumą. Strona i jej pełnomocnik mogą ustalić indywidualnie wysokość honorarium, ale nie ma to wpływu na wysokość zobowiązania strony przegrywającej sprawę. Koszty adwokata podlegające zwrotowi regulują przepisy rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości określające wysokość opłat za czynności adwokatów oraz radców prawnych. Wynagrodzenie to jest więc ustalone w stałych kwotach w sposób odgórny. Koszty zależą m.in. od wartości przedmiotu sporu pomiędzy stronami lub od rodzaju sprawy.

Zdecydowanie najczęściej stosowane są stawki zależne od wartości przedmiotu sporu. Przedmiotem sporu jest przykładowo wartość pieniężna, która ma zostać zapłacona przez pozwanego na rzecz powoda. Stawki te różnią się także od tego, czy sprawa kończy się w postępowaniu zwykłym czy np. upominawczym lub nakazowym. W takich sprawach stawka wynagrodzenia adwokata jest niższa. Wynoszą one:

W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, postępowaniu nakazowym oraz europejskim postępowaniu nakazowym stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:

1) do 500 zł – 60 zł;

2) powyżej 500 zł do 1500 zł – 180 zł;

3) powyżej 1500 zł do 5000 zł – 600 zł;

4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1200 zł;

5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 zł;

6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 zł;

7) powyżej 200 000 zł – 7200 zł.

W pozostałych sprawach:

1) do 500 zł – 90 zł;

2) powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;

3) powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;

4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;

5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;

6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;

7) powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;

8) powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;

9) powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.

Przykładowo w sprawie, w której powód dochodzi zapłaty 25.000,00 zł od pozwanego i wygra tę sprawę w całości, pozwany zwróci koszty adwokata w wysokości 3.600,00 zł. Tak kwota nie ulegnie zmianie nawet wówczas, gdyby powód ustalił z adwokatem indywidualnie honorarium w kwocie wyższej lub niższej od tej kwoty.

Koszty w innych sprawach:

Koszty w niektórych sprawach, takich jak np. z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego (np. ustalenie kontaktów, pozbawienie władzy rodzicielskiej i inne) koszty są stałe.
W takich sprawach nie występuje pojęcie wartości przedmiotu sporu, więc nie ma ona znaczenia dla ustalenia wysokości kosztów podlegających zwrotowi.

W przypadku spraw skomplikowanych oraz wymagających dużego nakładu pracy adwokata, Sąd może podwyższyć wynagrodzenie adwokata należne do zwrotu, ale maksymalnie sześciokrotnie. Obrazując to na powyższym przykładzie, koszty adwokackie z kwoty 3.600,00 zł mogłyby wzrosnąć aż do 21.600,00 zł. W praktyce jednak Sądy niechętnie podwyższają te wartości i raczej nie więcej niż dwu czy trzykrotnie. Jest to jednak sprawiedliwe rozwiązanie, albowiem często strona ustala z pełnomocnikiem honorarium odpowiadające właśnie stopniowi trudności i skomplikowania sprawy.

Nadmieniamy, że podlegające zwrotowi koszty sądowe i koszty pełnomocnika mogą być odpowiednio mniejsze wtedy, gdy strona wygra spór tylko w części. Zasadą jest, iż Sąd stosunkowo rozdzieli te koszty, tzn. strona powinna ponosić koszty tylko w takim zakresie, w jakim przegrała sprawę.

Konieczność ponoszenia kosztów sądowych stanowi często barierę wstrzymującą wierzycieli do wszczęcia postępowania sądowego. Z powyższego wynika jednak, że zainwestowane w sprawę środki w razie wygranej podlegają zwrotowi w całości lub części od przeciwnika. Stanowi to wyraz sprawiedliwego rozstrzygnięcia, w którym pozwany przegrywając sprawę powinien zrekompensować powodowi koszty poniesione w celu dochodzenia ochrony jego praw.

Źródło zdjęcia: Pixabay